ශක්තිමත් වත්කම් සහ අනිකුත් ආදායම් වර්ධනයක් සමඟ බොහෝ වාණිජ බැංකු වලට සාපේක්ෂව ඉහළ ද්‍රවශීලතාවයක් පවත්වා ගනිමින් උචිත හානි පූර්ණ ගාස්තු වෙන් කිරීම් තුළින් අභියෝගාත්මක වසරක් වූ 2020 මූල්‍ය වසර විචක්ෂණශීලී ලෙස කළමනාකරණය කර ගනිමින් ස්ථාවරත්වයෙන් යුතුව වසර අවසන් කිරීමට කොමර්ෂල් බැංකු සමූහය සමත්ව තිබේ.
මෙරට ප‍්‍රමුඛතම පුද්ගලික වාණිජ බැංකුව සහ අනුබද්ධ සමාගම් ඇතුළත් වන කොමර්ෂල් බැංකු සමූහය විසින් 2020 දෙසැම්බර් 31 වනදායින් අවසන් වන වසර තුළදී රුපියල් බිලියන 151.966 ක දළ ආදායමක් වාර්තා කර ඇත. මෙය පෙර වසරට සාපේක්ෂව බලන විට සුළු වර්ධනයක් වුවද, සමූහය විසින් 2020 මූල්‍ය වසර තුළදී රුපියල් බිලියන 50.869 ක ශුද්ධ පොලී ආදායමක් සහ අවසන් කාර්තුව තුළදී රුපියල් බිලියන 14.073 ක ශුද්ධ පොලී ආදායමක් වාර්තා කරමින් පිළිවෙලින් 5.20% ක සහ 17.93% ක වර්ධනයක් ලබා ඇත.
මේ වසරේ ආදායම් සඳහා කැපී පෙනෙන දායකත්වයක් ලබාදෙමින් අනිකුත් ආදායම් රුපියල් බිලියන 16.039 ක් වී තිබෙන අතර එය 86.97% ක වර්ධනයකි. 2019 වසරේදී බැංකු සමූහය විසින් වාර්තා කර තිබුණේ රුපියල් බිලියන 8.578 ක අනිකුත් ආදායමකි. මේ ආකාරයෙන් සලකා බලන වසර තුළදී අනිකුත් ආදායම් වර්ධනය වීමට කරුණු කිහිපයක් බලපා ඇත. වෙළෙඳාම මගින් ලැබූ ශුද්ධ ප‍්‍රතිලාභ 38.01% කින් රුපියල් බිලියන 1.878 ක් දක්වා වර්ධනය වීම, මූල්‍ය වත්කම් යථාවත් කිරීම තුළින් පෙර වසරට වඩා 462.66% ක වර්ධනයක් ලබාගනිමින් රුපියල් බිලියන 6.390 ක ශුද්ධ ප‍්‍රතිලාභයක් ලැබීම, ඇමරිකානු ඩොලරයට සාපේක්ෂව රුපියල 2.81% කින් අවප‍්‍රමාණය වීම නිසා විදේශ විනිමය ආදායම 27.87% කින් වර්ධනය වී රුපියල් බිලියන 7.396 ක් වීම, අනිකුත් ශුද්ධ මෙහෙයුම් ආදායම් 27.77% කින් වර්ධනය වී රුපියල් බිලියන 7.771 ක් වීම මෙම අනිකුත් ආදායම් වර්ධනයට හේතුවී තිබේ.
මේ අතර, සලකා බලන වසර තුළදී බැංකු සමූහයේ සමස්ත මෙහෙයුම් ආදායම 13.36% කින් රුපියල් බිලියන 76.729 ක් දක්වා වර්ධනය වී තිබෙන අතර හතරවන කාර්තුවේ පමණක් සමස්ත මෙහෙයුම් ආදායම 17.61% කින් රුපියල් බිලියන 20.912 ක් දක්වා වර්ධනය වී ඇත. එසේම, බැංකු අංශයේ හඳුනාගත් අවදානම් වර්ධනය වීම හේතුවෙන් අනිකුත් හානි සඳහා වෙන්කළ හානි පූර්ණ ගාස්තු රුපියල් බිලියන 10.088 කින් හෙවත් 89.03% කින් වර්ධනය වූ අතර 2020 වසර සඳහා රුපියල් බිලියන 21.420 ක හානි පූර්ණ ගාස්තු වෙන්කර ඇත.
මේ හේතුවෙන්, ශුද්ධ මෙහෙයුම් ආදායම් සලකා බලන වසර තුළදී 1.85% කින් රුපියල් බිලියන 55.310 ක් දක්වා අඩුවී තිබේ. කෙසේවෙතත්, මෙහෙයුම් වියදම් රුපියල් බිලියන 26.263 ක් දක්වා අඩුකර ගැනීම තුළින් මූල්‍ය සේවා මත බදු අයකිරීමට පෙර රුපියල් බිලියන 29.047 ක මෙහෙයුම් ලාභයක් ලබාගැනීමට බැංකු සමූහය සමත්වී තිබේ. මෙය පෙර වසරට සාපේක්ෂව 3.91% ක අඩු වීමකි. මේ අතර අවසන් කාර්තුවේ මූල්‍ය සේවා මත බදු ගෙවීම් වලට පෙර තිබූ මෙහෙයුම් ලාභය රුපියල් බිලියන 9.595 ක් වී තිබෙන අතර එය පෙර වසරේ අදාළ කාලයට සාපේක්ෂව 19.66% ක වර්ධනයකි.
මෙම මූල්‍ය වාර්තා පිළිබඳව අදහස් දක්වමින් විශ‍්‍රාම යෑමට පෙර 2020 දෙසැම්බර් දක්වා කොමර්ෂල් බැංකුවේ සභාපතිවරයා ලෙස කටයුතු කළ ධර්ම ධීරසිංහ මහතා මෙසේ පැවසීය. ‘කොවිඩි-19 වසංගතය අපගේ කාර්ය සාධනයට විවිධ අයුරින් බලපෑම් කළා. ඉදිරි වසර වල සමහර දර්ශක වලින් ද මෙය දිස්වනු ඇත. 2020 වසර තුළදී අපගේ ගැනුම්කරුවන්ට මෙන්ම ජාතික ආර්ථිකයට අවශ්‍ය සහයෝගය ලබාදෙන අතරම වර්ධනයක් ලබාගනිමින් වසර අවසන් කිරීමට හැකිවීම පිළිබඳව මා සතුටට පත්වෙනවා.’
2020 දෙසැම්බර් මාසයේදී කොමර්ෂල් බැංකුවේ සභාපති ධුරයට පත්වූ විනිසුරු කේ. ශ‍්‍රීපවන් මහතා පැවසුවේ වසංගත තත්ත්වය නිසා බැංකු ක්ෂේත‍්‍රයේ විවිධ අංශ වලට සිදුවිය හැකි අහිතකර බලපෑමට මුහුණදීම සඳහා විශ්ලේෂණාත්මකව සිතා කර්මාන්තයේ විශාලතම හානි පූර්ණ ගාස්තු වෙන්කිරීමක් කර තිබීම කැපී පෙනෙන කාරණයක් බවයි. ‘හානි පූර්ණ ගාස්තු වෙන්කිරීමට වඩාත්ම බලපෑම සිදුවුණේ තුන්වන කාර්තුවේදීයි. 2021 සහ එයට පසු අභියෝග වලට මුහුණදීමට බැංකුවට හොඳින්ම හැකිබව හතරවන කාර්තුවේ දත්ත මගින් ප‍්‍රදර්ශනය වුණා,’ යනුවෙන් ඔහු පැවසීය.
කොමර්ෂල් බැංකුවේ කළමනාකාර අධ්‍යක්ෂ, එස්. රෙන්ගනාදන් මහතා මෙසේ පැවසීය. ‘බැංකුවේ කාර්යසාධනය මගින් සහතික කරන්නේ සලකා බලන වසර තුළදී අභියෝග වලට මුහුණදීමට සියළුම පාර්ශවකරුවන් සලකා ගත් ක‍්‍රියාමාර්ගවල සාර්ථකත්වයයි.’ ඔහු මෙහිදී අනාවරණය කළේ 2019 වසර අවසානයේදී තිබූ බැංකුවේ 39.39% ක් වන හානි පූර්ණ ගාස්තු ආවරණය මහ බැංකුවේ හානි පූරණ ක‍්‍රමවේදයට අනුව 2020 වසර අවසන් වනවිට 57.42% ක් දක්වා ඉහළ නැංවීමට ගත් තීරණය බුද්ධිමත් තීරණයක් වූ බවයි. ‘අමතර හානි පූරණ ගාස්තු නිසා හානි පූරණ ගාස්තු වෙන්කිරීම රුපියල් බිලියන 5.188 ක් දක්වා වැඩිවුණා. එසේම, ණය සඳහා ලබාදුන් සහන කාලය, පොලී අඩුකිරීම් සහ ආපසු ගෙවීම් වැනි කරුණු නිසාත් ලාභයෙන් රුපියල් බිලියන 3.150 ක් පමණ අහිමි වුණා,’ යනුවෙන් රෙන්ගනාදන් මහතා වැඩිදුරටත් සඳහන් කළේය.
සමූහයේ ආදයම් බදු ගෙවීමට පෙර ලාභය පෙර වසරට සාපේක්ෂව 6.68% කින් වර්ධනය වී 2020 වසරේදී රුපියල් බිලියන 24.520 ක් වී තිබේ. මෙහිදී, කැපී පෙනෙන කාරණයක් වන්නේ බදු ගෙවීමට පෙර හතරවන කාර්තුවේ ලාභය 30.25% කින් රුපියල් බිලියන 8.126 ක් දක්වා සුවිශාල ලෙස වර්ධනය වී තිබීමයි. එසේම, සලකා බලන වසර තුළදී බැංකු සමූහයේ ආදායම් බදු ගෙවීම් පෙර වසරට සාපේක්ෂව 33.60% කින් රුපියල් බිලියන 7.433 ක් දක්වා වර්ධනය වී තිබෙන අතර එයට හේතුව වී තිබෙන්නේ පෙර වසරේදී ශ්රී ලංකා සංවර්ධන බැඳුම්කර සඳහා ආදායම් බදු සහනයක් හිමිවීමයි.
වැඩි ආදායම් බද්දක් ගෙවීමට සිදුවීම නිසා 2020 වසරේදී බදු වලට පසු ලාභය 1.91% කින් අඩුවී රුපියල් බිලියන 17.087 ක් විය. කෙසේවෙතත්, හතරවන කාර්තුවේ ශුද්ධ ලාභය එම මාස තුන සඳහා ගෙවූ ආදායම් බදු 557% කින් රුපියල් බිලියන 2.214 ක් දක්වා වර්ධනය වුවද 0.16% කින් රුපියල් බිලියන 5.912 ක් දක්වා සුළු වශයෙන් වර්ධනය වී තිබීම කැපී පෙනේ.
වෙන්ව ගත්විට සලකා බලන වසර තුළදී කොමර්ෂල් බැංකුව බදු ගෙවීමට පෙර රුපියල් බිලියන 23.511 ක ලාභයක් වාර්තා කර තිබෙන අතර එය පෙර වසරට සාපේක්ෂව 5.25% ක වර්ධනයකි. එසේම, බැංකුව විසින් එම වසර තුළදී බදු ගෙවීමට පසුව රුපියල් බිලියන 16.373 ක ලාභයක් වාර්තා කර තිබෙන්නේ පෙර වසරට සාපේක්ෂව 3.83% ක පහළ යාමක් පෙන්නුම් කරමිනි.
මේ අතර, 2020 දෙසැම්බර් 31 වනදා වනවිට බැංකු සමූහයේ සමස්ත වත්කම් රුපියල් බිලියන 354 කින් හෙවත් 25.09% කින් වර්ධනය වී රුපියල් ටි‍්‍රලියන 1.763 ක් වී ඇත.
එසේම, සලකා බලන මූල්‍ය වසර තුළදී බැංකු සමූහයේ දළ ණය සහ අත්තිකාරම් රුපියල් බිලියන 31.122 කින් හෙවත් 3.34% කින් රුපියල් බිලියන 961.859 ක් දක්වා වර්ධනය වී තිබේ. කොවිඞ්-19 වසංගතයෙන් බලපෑමට පත්වූ ව්‍යාපාර සඳහා ලබාදුන් රුපියල් බිලියන 30 කට ආසන්න ණය මුදල් මෙයට ඇතුළත් වනබව බැංකුව සඳහන් කරයි. බැංකුව විසින් ශ්රී ලාංකිකයින්ට ලබාදුන් ණය වලින් 35% ක් පමණ කොවිඞ්-19 වසංගතය ආරම්භක අවස්ථාවේදී ණය සහන ලබාගත් අතර එම ප‍්‍රතිශතය වසර අවසන් වනවිට 16% ක් දක්වා අඩුවී ඇත.
සලකා බලන වසර තුළදී බැංකු සමූහයේ තැන්පතු රුපියල් බිලියන 218 කින් හෙවත් 20.36% කින් කැපී පෙනෙන ලෙස ඉහළ ගිය අතර එය සාමාන්‍යයෙන් මාසයකට රුපියල් බිලියන 18.136 ක තැන්පතු ප්රමාණයක් වේ. මේ අනුව, 2020 දෙසැම්බර් 31 වනදා වනවිට බැංකු සමූහයේ තැන්පතු ප‍්‍රමාණය රුපියල් ටි‍්‍රලියන 1.287 ක් විය.
ලෝකයේ හොඳම බැංකු 1000 අතරට නම් වූ ප‍්‍රථම දේශීය බැංකුව සහ පිට පිටම දස වතාවක් එසේ නම් වූ එකම ශ්රී ලාංකේය බැංකුව වන කොමර්ෂල් බැංකුව මෙරට බැංකු ශාඛා 268 ක් සහ ස්වයංක‍්‍රීය ටෙලර් යන්ත‍්‍ර 887 ක් පවත්වාගෙන යයි.
බංග්ලාදේශය තුළ ශාඛා 19 ක් ද මියන්මාරයේ නේ පයිටව් හි, ක්ෂුද්‍ර මූල්‍යන සමාගමක් මෙන්ම මාලදිවයින තුළ බහුතර කොටස් හිමිකාරීත්වයෙන් යුතු පළමු පෙළ බැංකුවකින් සමන්විත විදේශීය මෙහෙයුමක් පවත්වාගෙන යන ශ්රී ලංකාවේ එකම පුද්ගලික වාණිජ බැංකුව කොමර්ෂල් බැංකුව වේ . සේයාරු සටහන – (වමේ සිට) කොමර්ෂල් බැංකුවේ හිටපු සභාපති, ධර්ම ධීරසිංහ මහතා, වර්තමාන සභාපති, විනිසුරු කේ. ශ‍්‍රීපවන් මහතා සහ කළමනාකාර අධ්‍යක්ෂ, එස්. රෙන්ගනාදන් මහතා.
